کد مطلب:22799 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

1- آيا اگر آدمي كارهاي بدزياد كرده بود و بعدا به راه راست هدايت شد, خدا همه گناهان او را خواهد بخشيد ؟

حضور محترم برادر گرامي عرض ميشود: كه قرآن مجيد آيات زيادي در باره توبه , اركان توبه, شرايط توبه و چگونگي صحيح توبه و ثمرات توبه و توبه نصوح و راه نجات توبه و در توبه بر روي همه باز خواهد بود و خدا توبه پذير است و آيات ديگري در باره حقيقت توبه , توبه اميد بخش , توبه كاران راستين و توبه هاي بي فايده و چگونه مومنان خود را به آب توبه شستشو دهند و .... دهها آيات ديگر كه همه از كريمي و مهرباني خدا وند متعال نشأت گرفته است, نازل فرمود . در اين وقت كم و بضاعت مزجاه در باره چند آيه و حديث و شرايط توبه صحبت مي كنيم .
آيه اول : { الذين تابو من بعد ذالك و اصلحو فان الله غفور رحيم}« اگر كسانيكه بعد از آن توبه كنند و اصلاح نمايند ( و در مقام جبران گناهان گذشته بر آيند كه توبه آنان پذيرفته خواهد شد ) زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است .» اين آيه مانند بسياري از آيات ديگران قرآن , پس از مسئله توبه با جمله (و اصلحو ا ) اين حقيقت را مي فهماند , كه توبه تنها ندامت از گذشته و تصميم بر ترك آن گناه در آينده نيست ؛ بلكه شرط قبولي توبه آنستكه با اعمال نيك خود در آينده , اعمال زشت پيشين را جبران كند. و دربعضي ديگر از آيات كريمه قرآن بعد از ذكر توبه اشاره به ايمان و عمل صالح شده است مانند: { الامن تاب وامن و عمل صالحا } (2) «مگر كسيكه توبه كند و ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد در غير اين صورت توبه يك توبه كامل نيست .
آيه دوم : كه بسيار مهم است « عسي الله ان يتوب عليهم ...»(3)
ترجمه :« اميد مي رود كه خداوند توبه آنها را بپذيرد , خداوند غفور و رحيم است . اين آيه چون با بيان غفران و رحمت الهي تكميل مي شود. جنبه اميدواري در آن غلبه دارد و اين آيه فقط مربوط به (ابو لبابه ) متخلفين جنگ نمي شود. بلكه تمام افراد ي را كه اعمال نيك و بد را بهم آميخته اند و از كاري بد خويش پشمانند فرا ميكرد و از علامه مجلسي ( ره ) در بحار الانوار نقل شده است. كه اين آيه اميد بخشترين آيات توبه قرآن است كه درهاي رحمت را بروي گنهكاران گشوده است و توبه كاران را بسوي خود دعوت مي كند .( 4)
اما بايد با اصلاح و جبران باشد , اين جبران ممكن است كمك به نياز مندان برگرداندن اموال به صاحبش راضي كردن كسيكه به او تهمت و افتراء زده شود. و يا غيبت كرديم و يا ... خلاصه هدف اينستكه روح آلوده به گناه با عمل صالح و شايسته اي شتشو داده شود و پاكي فطرت نخستين را باز يابد.
آيه سوم :{ و الذين عملوا السيئات ثم تابوا من بعدها و امنوا ان ربك من بعدها لغفور رحيم } (5) ترجمه:« و آنها كه گناه كردند و بعد از آن توبه نمودند و ايمان آورند ( اميد عفو او را دارند ) زيرا پرود گار تو آمرزنده و مهربانست» در تفسير اين آيه بين مفسرين بحث است, كه خداي بزرگ چرا در كلام ايمان بعد از توبه آمده است . با اينكه تا ايمان نباشد؛ توبه محقق نمي پذيرد ؟ در جواب گفته اند: كه پايه هاي ايمان هنگام گناه متزلزل مي گردد . و يك نوع سستي پيدا مكيند تا آنجا كه در روايت اسلامي مي خوانيم شرابخوار به هنگامي كه شراب ميخورد ايمان ندارد و زناكار هنگام زنا ايمان ندارد. يعني: فروغ ايمان را از دست مي دهد و كم نور و تاريك ميگردد. اما هنگاميكه توبه انجام گرفت بار ديگر فروغ اصلي را پيدا كرده آنچنانكه گوئي ايمان بار ديگر تجديد شده است .(6)
آيه چهارم : { ان الذين كفروا بعد ايمانهم ثم ازداد و كفرا لن تقبل توبتهم ...}(7)
ترجمه : «كسانيكه پس از ايمان كافر شدند و سپس بر كفر خود افزودند و در اين راه اصرار ورزيدند , هيچگاه توبه آنان قبول نمي شود » در آيات قبل سخن از كساني بود كه از راه انحراف پشيمان شده و توبه حقيقي ميكردند لذا توبه ايشان قبول بود ولي در اين آيه شريفه سخن از كساني است كه توبه بي فايد است. زيرا بعد از ايمان كافر شده و در كفر پافشاري مينمايند و هيچگاه حاضر به پيروي از دستورات حق نيستند فكر ميكنم آيات مربوط به توبه كافي باشد خسته نباشيد .
و اما حديث در مورد توبه فراوان است پيامبر اسلام ( ص) فرمودند :{ التوبه من الذنب ان لايعود اليه }( 8) ترجمه :« توبه نمودن از گناه يكي از علامتهايش اين است كه ديگر به سوي آن گناه نرفته و مرتكب آن نشود. »
حديث دوم : امام جواد ائمه پيشواي نهم شيعيان فرمودند : {تاخير التوبه اعتزار و طول التوبه حيره و الاغتدار علي الله هلكه و الاصرار علي الذنب امر لمكر الله .....} (9)
ترجمه: امام نهم فرمودند : « به تاخير انداختن توبه نوعي خود فريبي است و وعده دروغ دادن نوعي سر گرداني است وعذر تراشي در برابر خدا نابودي است و پافشاري بر گناه آسودگي از مجازات خدا است و غفلت از مجازات خدا مردمان زيانكارند .
حديث دوم: امام سجاد ( ع ) در دعاي دوازدهم در اعتراف و طلب توبه به سوي خداوند متعال مناجات كرده و ميفرمايد:{ لاايئس منك و قد فتحت لي باب التوبه اليك .....}(10) ترجمه :« از رحمت تو مأيوس نگردم زيرا در توبه به رويم گشودي و مرا ناميد نكرده و از خود نرانيم و طرد نكني . »آري برادر گرامي با استشهاد اين همه آيات و روايات پاسخ سئوال شما اميد است مقبول افتد در پايان به اين موضوع اشاره مي شود ,كه باز كردن گناه در هيچ شرايط و در هيچ زمان جايز نيست و نبايد بكسي گفت مگر در هنگام زيارت ائمه اطهار( عليهم السلام ) در دل و ذهن و در قنوت نماز شب فقط با خدا گفت و طلب مغفرت نمائيم و در ضمن شرايط توبه را فراموش نبايد كرد. با اينكه ديگر گِرد گناه نرفته و «حق الناس» بايد پرداخت شود و اگر نماز و روزه بدهكاريم , كلمه استغفار اثري ندارد بايد نماز را خواند و قضاي آن را بجا آورد و روزه قضا را گرفت و سپس از خداي مهربان طلب مغفرت نمائيم و هميشه بياد خدا و قيامت و روز محشر بوده كه تمام اعمال و رفتار و كردارمان در آن روز هم خود شاهديم و هم ديگران .موفق باشيد . مطالعه چند كتاب خالي از لطف نيست .
1- معاد در قرآن , نوشته آيه الله مظاهري
2- صحيفه سجاديه
3- تفسير نمونه
4- رساله عمليه .
منابع :
1- سور مبارك , آل عمران , آيه 89
2- سوره مبارك مريم , آيه 60
3- سوره مباركه توبه , آيه 102
4- بحار الانوار, مرحوم علامه مجلسي
5- سوره مباركه اعراف , آيه 153
6- تفسير نمونه , جلد 6, ص 315
7- سوره مبارك آل عمران , آيه 91
8- نهج الفصاحه
9- تحف العقول, ص 456
10- صحيفه سجاديه , دعاي 12 بند 7
11- رساله عمليه, مسئله 1392